Gusty kulinarne Polaków znacząco zmieniły się na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat. To efekt wielu czynników – coraz częstszych podróży w najdalsze zakątki świata, migracji ludności z różnych krajów do Polski, oraz popularnych już od kilku lat programów kulinarnych. Jesteśmy coraz bardziej otwarci na świat, różnorodne kultury, przeżycia i doznania, a nasza ciekawość obejmuje również aspekt kulinarny. Nie tylko chętnie sięgamy po dania charakterystyczne dla kuchni azjatyckiej, dalekowschodniej czy śródziemnomorskiej, ale chętnie eksperymentujemy z egzotycznymi przyprawami dodając je do polskich dań.
Najdroższe przyprawy świata
Na cenę każdego produktu, a więc także przypraw, składa się przynajmniej kilka czynników. Są nimi sposób uprawy i pozyskiwania, ilość produktu możliwa do uzyskania z jednej jednostki powierzchni uprawnej, ilość pracy i czasu potrzebnych do uprawy, zbioru i przygotowania do sprzedaży oraz jakość. Z tego właśnie powodu niektóre przyprawy osiągają cenę powyżej 20 tys. zł za kg, a inne z kolei (jak pieprz), zaledwie kilka czy kilkanaście. Oczywiście nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tych różnic – kupujemy je w małych ilościach (od 2 do 5 g) i nie znamy prawdziwej, realnej ceny produktu przeliczonej na kilogram. Oto więc zestawienie przypraw, których ceny możemy uznać za zawrotne, choć zapewne większość z nas i tak ma je w swojej kuchni i używa na co dzień.
Szafran
Na 1 kg szafranu potrzebne jest 150-250 tys kwiatów, a właściwie znamion kwiatu krokusa uprawnego (Crocus sativus). Krokus znany był już w starożytności, obecnie uprawia się go w Hiszpanii, Turcji, Iranie oraz Indiach, choć za najlepszy uważa się ten pochodzący z Walencji w Hiszpanii, Stosuje się go w bardzo niewielkiej ilości jako dodatek do ryżu, ciast, owoców morza i zup. Jego nadmiar powoduje gorzki smak. Za kilogram szafranu zapłacić trzeba oszałamiającą kwotę 50 tysięcy złotych.
Kardamon
Podobnie jak w przypadku szafranu, tradycja jego uprawy i wykorzystania sięga czasów starożytnych. Najlepszy kardamon pochodzi z Indii, ma wyraźny smak, dodawany jest do dań azjatyckich z ryżem, w Europie do ciast i nalewek. Ma mocny, korzenny smak, jest on słodki i trochę piecze. Ciekawostką jest natomiast jego zapach niosący nuty imbiru i cytryny. Kardamon nadaje daniom niezwykłych walorów aromatycznych i smakowych, czyniąc każde z nich wyjątkową ucztą dla zmysłów. Jaka jest jego cena? Wysoka – przecież znalazł się w naszym zestawieniu. Za 25 g wysokiej jakości kardamonu malabarskiego zapłacimy około 15 złotych. łatwo więc policzyć, że kilogram tej przyprawy kosztuje około 600 złotych. To oczywiście znacznie mniej niż w przypadku szafranu, ale i tak trzeba przyznać, że kwota robi wrażenie.
Wanilia
Niezwykle aromatyczna, słodka wanilia sprzedawana jest pod wieloma postaciami – w laskach, mielona, jako syrop czy pasta. W każdej z nich wyczujemy oszałamiający zapach przywodzący na myśl ciepłe jeszcze, świeże domowe ciasto. Cena wanilii wynika z faktu, że kwiaty tej jednoliściennej rośliny z rodziny storczykowatych bardzo trudno ulegają zapyleniu. Aby więc otrzymać gotowy produkt, plantator musi się solidnie napracować. Stąd też cena wysokiej jakości wanilii nie należy do niskich – pochodząca z Madagaskaru kosztuje nawet 2500 złotych za kilogram, ale zdecydowanie jest tego warta. Dodawana jest do ciast, lodów, kremów, czekolady, likierów, chętnie stosowana w przemyśle kosmetycznym – nadaje kremom, maseczkom i mleczkom do ciała wspaniałego zapachu. Używa się jej również do produkcji cukru waniliowego.
Trufle
To właściwie grzyby, ale nie mogło ich zabraknąć w gronie najdroższych przypraw świata. Ich wyjątkowy, mocny smak sprawia, że używane są jako przyprawa do dań mięsnych, makaronów, ryżu, sałatek i sosów. Różnią się od innych grzybów – w ich budowie brak wyraźnego podziału na kapelusz i trzonek. Rozwijają się pod ziemią i mają aromat lasu, ściółki, ziemi. Na świecie, również w Polsce, uprawia się, zbiera i używa wielu rodzajów trufli, stąd też trudno jest podać konkretną cenę tego przysmaku. Jednak za kilogram najpopularniejszych z nich – trufli białej i czarnej – trzeba zapłacić odpowiednio około 8 tysięcy i 25 tysięcy złotych. Kwota wynika przede wszystkim z faktu, iż hodowla trufli jest niezwykle trudna – wymaga gleby o bardzo konkretnych właściwościach, obecności odpowiednich gatunków drzew, specjalnych warunków klimatycznych. Dlatego też trufla jest równie cenna jak złoto.
Cynamon
Z cynamonem jest pewien problem. Jest nim obecność i popularność tanich podróbek, których smak i zapach mocno odbiegają od prawdziwych, ale przez niedoświadczonych miłośników kuchennych eksperymentów uznawane są za produkt oryginalny. Kto jednak choć raz kupi wysokiej jakości, prawdziwy cynamon – już nigdy nie da się skusić niskiej cenie podróbki. Oryginalny cejloński cynamon ma szlachetny, łagodny smak z delikatną nutą goździków. Sprzedawany jest w kruchych laskach składających się z wielu zwiniętych listków. Chińska cassia, sprzedawana jako cynamon, jest twarda i gruba, bardzo trudno ją zmielić.
Proces produkcji cynamonu jest ciekawy i dość skomplikowany. Najpierw należy usunąć korę z drzewa – cynamonowca cejlońskiego, którą następnie poddaje się procesowi fermentacji, suszenia i oczyszczania. Kora przybiera wówczas charakterystyczny kolor brązowy i samoczynnie zwija się wzdłuż. Cynamon jest doskonałym dodatkiem do ciast, deserów, napojów owocowych i alkoholowych, wchodzi w skład przypraw curry i garam masali. Jego cena wynosi około 13 – 15 złotych za 50g, podczas gdy cassia jest kilkukrotnie tańsza.
Goździki
Goździki nie są, jak mogłoby się wydawać, wysuszonymi kwiatami znanymi nam z barwnych bukietów i ogrodowych rabat. Choć rzeczywiście są wysuszonymi pąkami kwiatowymi – tyle że pochodzącymi z drzewa goździkowego. Odznaczają się niezwykle intensywnym smakiem – piekącym, ostrym, o korzennych nutach. Mają działanie znieczulające. Używane są do potraw z dziczyzny, jako dodatek do win, ciast, potraw wschodnich oraz wielu mieszanek przyprawowych. Goździki należy zaliczyć do jednych z tańszych przypraw wymienionych w tym zestawieniu – za 50 g całych goździków zapłacimy około 10 złotych.
Orzechy makadamia
W kategorii „najdroższe przyprawy na świecie” znajdują się także orzechy makadamia. Ich nazwę zna z pewnością każdy miłośnik orzechów. Mają kształt kulisty i jasny kolor podobny do koloru orzeszków ziemnych. Są bardzo tłuste i bogate w niezbędne tłuszcze nienasycone, a więc ich spożywanie jest wskazane dla zdrowia. Używa się ich jako dodatek do deserów, kremów, ciasteczek i potraw mięsnych. Świetnie sprawdzają się w daniach z anchois oraz sosem czosnkowym oraz w sałatkach. Koszt zakupu orzechów makadamia wynosi około 60 – 70 zł za 1 kilogram.
Imbir
W celach kulinarnych używa się kłącza, czyli podziemnego pędu, imbiru lekarskiego. Ma ostry, piekący smak i korzenny aromat. Znany jest przede wszystkim jako składnik potraw azjatyckich i orientalnych, jako dodatek do mięsa, ale również kawy, herbaty i napojów alkoholowych, do ciast, deserów, konfitur i dżemów. Dzięki swoim właściwościom sprawdza się jako naturalny środek na ból gardła, ułatwia również trawienie. Obecnie uprawiany jest w Chinach, Indiach i w Afryce, choć można uprawiać go także w doniczkach. Ile za niego zapłacimy? W porównaniu do szafranu niewiele, bo jedynie około 40 złotych za 1 kg.
Gałka muszkatołowa
Przyprawa ta produkowana jest z wewnętrznej części pestki drzewa o nazwie muszkatołowiec korzenny. Gałka muszkatołowa ma intensywny, korzenny aromat i lekko gorzki smak. Przyprawa ta świetnie sprawdza się jako dodatek do dań kuchni azjatyckiej, do mięs i sosów czy zup warzywnych. Wspaniale podkreśla smak dyni, fasoli, jajek, pasztetów i kiełbas, można dodawać ją do pomidorów, kapusty, szpinaku, brokuła. Równocześnie rewelacyjnie komponuje się ze smakiem ciast i deserów. Właściwości gałki muszkatołowej budzą pewne kontrowersje, zwłaszcza wśród laików. Chodzi oczywiście o jej właściwości halucynogenne. Zawarta w gałce muszkatołowej mirystycyna może wywołać poczucie niepokoju, zaburzenia orientacji, halucynacje, a dawka potrzebna do wywołania takiego efektu wynosi od około 6 do 30 gramów. Objawy przedawkowania mogą się utrzymywać nawet dobę po przyjęciu. Trzeba więc pamiętać o tym, by nie przekraczać wspomnianej ilości, choć doświadczenia wskazują, że gałka muszkatołowa używana w celach kulinarnych nie jest szkodliwa. A ile kosztuje? Około 20 zł za 100g, czyli 200 zł za 1 kg.
Najdroższa przyprawa świata – ten zaszczytny tytuł z pewnością należy się szafranowi. Koszt jego zakupu zdecydowanie przewyższa ceny innych produktów z tej kategorii. Trzeba jednak pamiętać, że przypraw używa się w bardzo małych ilościach. Ich zadaniem jest bowiem podkreślanie smaku przygotowywanych potraw. Jeśli dodamy ich zbyt dużo – zdominują i przytłoczą walory smakowe dań. Dlatego też każdy z nas może sobie pozwolić na zakup opisanych w tym artykule przypraw.